Y DDRAIG
  • HAFAN
  • YR ADRAN
    • LANSIADAU'R DDRAIG
    • CYLCHLYTHYRAU
    • SEMINARAU
    • NOSON LLÊN A CHÂN
    • CWRS PRESWYL
  • Y CYLCHGRAWN | 2022
    • Cerddi | 2022 >
      • Hiraeth | Alŷs Medi Jones
      • Gwawr | Rhodri Lewis
      • Rhoi | Eurig Salisbury
      • Crwydro | Dylan Krieger, Celyn Harry ac Ela Edwards
      • Gofid | Dylan Krieger
      • Cawod | Celyn Harry
      • Mynydd Epynt | Fflur Davies
      • Salm 77:20 | Siân Lloyd Edwards
      • Diolch | Hywel Griffiths
    • Rhyddiaith | 2022 >
      • Tad-cu | Erin James
      • Canllaw i fyfyrwyr dros yr haf | Lowri Bebb
    • Sgyrsiau | 2022 >
      • Mererid Hopwood | Mali Sweet
      • Dyfan Lewis | Erin James
      • Gwion Hallam | Meilir Pryce Griffiths
      • Heledd Cynwal | Fflur Davies
  • PWY YW PWY | 2022
    • Pwy oedd pwy | 2021
    • Pwy oedd pwy | 2020
    • Pwy oedd pwy | 2019
    • Pwy oedd pwy | 2018
    • Pwy oedd pwy | 2017
    • Pwy oedd pwy | 2016
  • ÔL-RIFYNNAU
    • Y CYLCHGRAWN | 2021 >
      • Sgyrsiau | 2021 >
        • Angharad Tomos | Lleucu Non
        • Rhys Iorwerth | Lowri Bebb
        • Gareth Wyn Jones | Elain Gwynedd
        • Dylan Jones | Siôn Lloyd Edwards
      • Cerddi | 2021 >
        • Agoriad | Carwyn Eckley
        • Castell Caernarfon | Sabrina Fackler
        • Eira | Sabrina Fackler
        • Cerdd | Tomos Lynch
      • Rhyddiaith | 2021 >
        • 2020 | Lowri Bebb
        • Diwrnod yng Nghoed y Foel | Rob Dascalu
        • Postmon y Faenor | Liam Powell
        • Ymson 2020 | Elain Gwynedd
        • Dau ddarn o lên meicro | Sioned Bowen
    • Y CYLCHGRAWN | 2020 >
      • Sgyrsiau | 2020 >
        • Arfon Jones | Roger Stone
        • Geraint Lloyd | Ffion Williams
      • Cerddi | 2020 >
        • Gwyn | Alun Jones Williams
        • I Siôn ac Ela | Alun Jones Williams
        • Glas | Lowri Jones
        • Parliament Square | Eurig Salisbury
        • Prexit | Heledd Owen
        • Rhai Anadlau | Liam J Powell
        • Tri thriban | Lisa Hughes
        • Y Daith | Alaw Mair Jones
        • Yes Cymru | Alun Jones Williams
        • Carwriaeth | Beca Rees Jones
        • Nosi | Lleucu Bebb
        • Claf ym Mharis | Marged Elin Roberts
      • Rhyddiaith | 2020 >
        • Adolygiad: 'Byw yn fy Nghroen' | Manon Elin James
        • Dyfrig Roberts: ffug fywgraffiad | Sioned Bowen
        • Ystafell 63 | Manon Elin James
        • Cau | Twm Ebbsworth
    • Y CYLCHGRAWN | 2019 >
      • Sgyrsiau | 2019 >
        • Megan Elenid Lewis | Alaw Mair Jones
        • Leila Evans | Nia Ceris Lloyd
        • Siôn Jenkins | Elen Haf Roach
      • Cerddi | 2019 >
        • Ffiniau | Twm Ebbsworth
        • Dad-ddofi | Megan Elenid Lewis
        • Sara Jacob | Sioned Mair Bowen
        • Ton | Lisa Hughes
        • Ton | Alun Williams
        • Boddi | Cadi Dafydd
      • Rhyddiaith | 2019 >
        • Y Cwm | Sioned Mair Bowen
        • Sut i … | Gruffydd Rhys Davies
        • Y Fedal Gelf | Manon Wyn
        • Copr | Cadi Dafydd
        • Trysor | Twm Ebbsworth
    • Y CYLCHGRAWN | 2018 >
      • Sgyrsiau | 2018 >
        • Cadi Dafydd | Alun Jones Williams
        • Iestyn Tyne | Jac Lloyd Jones
        • Aneirin Karadog | Carys Jones
      • Cerddi | 2018 >
        • Long lost sister iaith | Rebecca Snell
        • Limrigau | Alun Jones Williams
        • Traddodiad | Iestyn Tyne
        • I Sioned, Anna a Ianto | Iestyn Tyne
        • Triban beddargraff | Alun Jones Williams
        • Lleisiau Cu Cwm Celyn | Jac Lloyd Jones
        • Chwilia | Iestyn Tyne
      • Rhyddiaith | 2018 >
        • 'The Power' | Awen Llŷr Evans
        • Llên meicro | Miriam Elin Jones
        • Ogof Arthur | Anna Wyn Jones
        • Tri llun y Fedal Gelf | Non Medi Jones
        • Nid Orennau yw'r Unig Ffrwyth | Nia Wyn Jones
        • Sut i ddechrau band | Gruffydd Davies
        • Sut des i i sgwennu hyn yn Gymraeg | Rebecca Snell
    • Y CYLCHGRAWN | 2017 >
      • Sgyrsiau | 2017 >
        • Ceri Wyn Jones | Ela Wyn James
        • Elinor Wyn Reynolds | Carys James
        • Siôn Pennar | Cadi Grug Lake
        • Hefin Robinson | Martha Grug Ifan
        • Caryl Lewis | Ianto Jones
        • Gary Pritchard | Manon Wyn Rowlands
      • Cerddi | 2017 >
        • Yr Arwr | Carwyn Eckley
        • Saith merch | Aled Evans
        • Technoleg | Carwyn Eckley
        • Ffiniau | Lois Llywelyn
        • Rŵan | Marged Gwenllian
        • Siomi Ffrind | Carwyn Eckley
        • Sylfeini | Marged Gwenllian
        • Geiriau ar Gerrig | Iestyn Tyne
        • Gymerwch chi Sigarét? | Mared Llywelyn
        • Coelcerth | Marged Tudur
        • Colli Ffydd | Mirain Ifan
        • ystamp.cymru | Eurig Salisbury
      • Rhyddiaith | 2017 >
        • Enwogrwydd | Marged Gwenllian
        • Ar gyfer heddiw'r bore | Iestyn Tyne
        • Ar lannau'r Fenai | Elan Lois
        • Normal a gwahanol | Arwel Rocet Jones
        • Luned a Dafi | Naomi Seren Nicholas
        • Natur | Lois Llywelyn
    • Y CYLCHGRAWN | 2016 >
      • Sgyrsiau | 2016 >
        • Gruffudd Antur | Lowri Dascalu
        • Siân Rees | Anest Haf Jones
        • Elis Dafydd | Iestyn Tyne
        • Anna Wyn Jones | Lois Evans
        • Gwennan Mair Jones | Anna Wyn Jones
        • Sonia Edwards | Elan Lois
      • Cerddi | 2016 >
        • Heb | Marged Gwenllian
        • Ffoadur | Iestyn Tyne
        • Y Dyn a'i Gwrw | Rhodri Siôn
        • C.Ff.I. Cymru | Endaf Griffiths
        • I Fardd Eiddigus | Eurig Salisbury
        • UMCA | Endaf Griffiths
        • Y Gynghanedd | Gruffudd Antur
        • Pam? | Marged Gwenllian
        • Croesi Traeth | Iestyn Tyne
        • Yr Hen Goleg | Rhodri Siôn
        • Cymro? | Sulwen Richards
        • T. Llew Jones | Endaf Griffiths
        • Ar Gastell Caernarfon | Rhodri Siôn
        • Y Telynor ar y Stryd | Rhodri Siôn
        • Yr Hen a'r Newydd | Iestyn Tyne
        • Sul y Cofio | Sulwen Richards
        • Cynefin | Carwyn Eckley
      • Rhyddiaith | 2016 >
        • Palu Tyllau | Miriam Elin Jones
        • Y Fedal Gelf | Iestyn Tyne
        • Lliw | Mared Elin Jones
        • Cefais Flodau Heddiw | Lliwen Glwys
        • Crydd Bow Street | Mared Elin Jones
        • Adolygiad: 'Y Bwthyn' | Anest Haf Jones

Sonia Edwards | Elan Lois

Sgwrs â'r prif lenor, Sonia Edwards

Elan Lois


Awdures a bardd o Fôn yw Sonia Edwards, sydd yn adnabyddus am ennill y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Môn gyda’i chyfrol Rhwng Noson Wen a Phlygain yn 1999. Mae ei chyflawniadau eraill yn cynnwys ennill Gwobr Tir Na n-Og yn 2003 gyda Byd Llawn Hud, dod yn ail yng nghystadleuaeth y Fedal Ryddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol Dinbych yn 2001 gyda Y Goeden Wen, ac roedd ei llyfr Merch Noeth ar rest hir Llyfr y Flwyddyn yn 2004. Yn fwy diweddar, cafodd ei nofel Mynd Adra’n Droednoeth ei henwi fel Llyfr yr Wythnos ar Radio Cymru yng nghanol mis Ionawr eleni. Bellach, mae hi’n athrawes Gymraeg yn Ysgol Gyfun Llangefni. Dyma gyfweliad byr ac ysgafn gyda hi.

Yn gyntaf, ga i eich llongyfarch chi ar eich nofel Mynd Adra’n Droednoeth yn cael ei henwi fel Llyfr yr Wythnos ar Radio Cymru yr wythnos yma?
Diolch yn fawr.
 
Rydych chi wedi cyflawni lot yn eich gyrfa, ond beth ydych chi fwyaf balch ohono?
Rydw i’n meddwl mai’r uchafbwynt oedd ennill y Fedal Ryddiaith yn y Genedlaethol, mae’n rhaid i mi ddweud. Yn bendant, rydw i’n meddwl mai hynny ydy’r prif beth. Ond roedd dechrau ysgrifennu hefyd yn wefr, gweld fy ngwaith mewn print am y tro cyntaf. Mae yna rywbeth o hyd, fel rŵan, cael clywed Nia Williams yn darllen fy ngwaith i ar y radio, mae hynny’n rhywbeth newydd eto. Lot o ryw bethau gwahanol. Ond yn bendant, pinacl y peth oedd ennill yn yr Eisteddfod Genedlaethol.

A ydy bod yn athrawes yn eich helpu chi i ysgrifennu i blant?
Ydy, mae o mae’n siŵr, achos mae yna rai pethau rydw i wedi ysgrifennu o brofiad, pethau mae plant yn eu dweud ac yn eu gwneud. Mae yna rai pethau fedrwch chi ddim rhoi pris arnyn nhw: pethau hollol wirion yn cael eu dweud, ac felly ysbrydoliaeth weithiau ar gyfer rhai cymeriadau.
 
A oes well gennych ysgrifennu i blant nag i oedolion?
Mae’r ddau beth yn hollol wahanol a dweud y gwir. Roeddwn i’n ffeindio, i ddechrau, pan oeddwn i’n ysgrifennu i blant, a hwythau yn rhoi ymateb, eu bod nhw’n onest iawn yn y pethau roedden nhw’n eu dweud, ac yn annwyl iawn. Mae adolygiadau oedolion, wel mae’r rhai hynny yn medru bod ychydig bach yn fwy, wn i ddim sut i egluro... wel mae yna wahaniaeth yn yr ymateb, dywedwn i fel yna. Ond rydw i’n meddwl bod well gen i ysgrifennu i oedolion yn y pen draw. Mae rhywun yn gorfod addasu, a meddwl a fydd yr oedran penodol yma yn deall; nid oes angen meddwl gymaint hefo oedolion. Ond wedi dweud hynny, mae angen gwylio weithiau. Mae rhai o fy llyfrau i oedolion i yn llyfrgell yr ysgol, ac mae angen gwylio pa oedran sy’n eu pigo nhw i ddarllen, achos mae yna ambell i beth sydd ddim yn addas i rai oedrannau; fel yr addasiad ar y radio yma. Roedd rhaid tynnu ambell i reg, nid bod fy llyfrau i’n frith o regfeydd ychwaith, ond roedd rhaid gwylio hefo adeg y dydd.

Rydych chi’n ysgrifennu lot o bethau gwahanol, nofelau, straeon byrion, a chyfansoddi cerddi hefyd. Beth sydd orau gennych chi ei wneud?
Taset ti wedi gofyn hynny i mi flynyddoedd yn ôl, buaswn i wedi dweud y stori fer, achos ei bod hi yn rhyw gyfrwng bach byr, ac yn debyg iawn i gerdd, ond rydw i’n meddwl rŵan fy mod i, gan fy mod i wedi ymarfer mwy ar y grefft o ymestyn pethau ac ati, rydw i’n meddwl mai nofel rŵan ydy fy mhrif gyfrwng i.

Pa un o’ch nofelau chi ydy’ch hoff un?
O, nofel y Fedal, yn bendant. A hon rŵan, Mynd Adra’n Droednoeth; mae hon yn agos iawn at fy nghalon i.

O ble ’rydych chi’n cael eich ysbrydoliaeth?
O, fywyd. Ond mewn gwirionedd, efallai o ryw bethau fel rhaglenni teledu, ffilmiau, unrhyw beth a dweud y gwir. Mae’n anodd iawn ateb hwn yn bendant. Hefo Mynd Adra’n Droednoeth, roeddwn i’n edrych allan drwy’r ffenest, a gweld yr awyr a rhyw goeden, a mi gychwynodd y nofel felly, o un disgrifiad mewn gwirionedd.

A oes gennych chi unrhyw beth arall ar y gweill i ni yn fuan?
Oes, mae gen i ddilyniant i Mynd Adra’n Droednoeth, fel mae hi’n digwydd. Ond mae hi’n araf iawn yn siapio ar hyn o bryd, achos bod yna gymaint o bethau eraill ymlaen hefyd. Ond ie, honno ydi’r peth nesaf. Rydw i’n gobeithio mai Hydref eleni fydd hi, dyna beth ydy’r deadline cyhoeddi, felly cadwa dy lygad allan!

Byddaf i’n siŵr o wneud hynny. Diolch o galon am y sgwrs; mae hi wedi bod yn ddifyr.
Croeso siŵr, unrhyw bryd, a diolch i ti hefyd.
gwennan mair jones | anna wyn jones
gruffudd antur | lowri dascalu
mwy o sgyrsiau
Powered by Create your own unique website with customizable templates.
  • HAFAN
  • YR ADRAN
    • LANSIADAU'R DDRAIG
    • CYLCHLYTHYRAU
    • SEMINARAU
    • NOSON LLÊN A CHÂN
    • CWRS PRESWYL
  • Y CYLCHGRAWN | 2022
    • Cerddi | 2022 >
      • Hiraeth | Alŷs Medi Jones
      • Gwawr | Rhodri Lewis
      • Rhoi | Eurig Salisbury
      • Crwydro | Dylan Krieger, Celyn Harry ac Ela Edwards
      • Gofid | Dylan Krieger
      • Cawod | Celyn Harry
      • Mynydd Epynt | Fflur Davies
      • Salm 77:20 | Siân Lloyd Edwards
      • Diolch | Hywel Griffiths
    • Rhyddiaith | 2022 >
      • Tad-cu | Erin James
      • Canllaw i fyfyrwyr dros yr haf | Lowri Bebb
    • Sgyrsiau | 2022 >
      • Mererid Hopwood | Mali Sweet
      • Dyfan Lewis | Erin James
      • Gwion Hallam | Meilir Pryce Griffiths
      • Heledd Cynwal | Fflur Davies
  • PWY YW PWY | 2022
    • Pwy oedd pwy | 2021
    • Pwy oedd pwy | 2020
    • Pwy oedd pwy | 2019
    • Pwy oedd pwy | 2018
    • Pwy oedd pwy | 2017
    • Pwy oedd pwy | 2016
  • ÔL-RIFYNNAU
    • Y CYLCHGRAWN | 2021 >
      • Sgyrsiau | 2021 >
        • Angharad Tomos | Lleucu Non
        • Rhys Iorwerth | Lowri Bebb
        • Gareth Wyn Jones | Elain Gwynedd
        • Dylan Jones | Siôn Lloyd Edwards
      • Cerddi | 2021 >
        • Agoriad | Carwyn Eckley
        • Castell Caernarfon | Sabrina Fackler
        • Eira | Sabrina Fackler
        • Cerdd | Tomos Lynch
      • Rhyddiaith | 2021 >
        • 2020 | Lowri Bebb
        • Diwrnod yng Nghoed y Foel | Rob Dascalu
        • Postmon y Faenor | Liam Powell
        • Ymson 2020 | Elain Gwynedd
        • Dau ddarn o lên meicro | Sioned Bowen
    • Y CYLCHGRAWN | 2020 >
      • Sgyrsiau | 2020 >
        • Arfon Jones | Roger Stone
        • Geraint Lloyd | Ffion Williams
      • Cerddi | 2020 >
        • Gwyn | Alun Jones Williams
        • I Siôn ac Ela | Alun Jones Williams
        • Glas | Lowri Jones
        • Parliament Square | Eurig Salisbury
        • Prexit | Heledd Owen
        • Rhai Anadlau | Liam J Powell
        • Tri thriban | Lisa Hughes
        • Y Daith | Alaw Mair Jones
        • Yes Cymru | Alun Jones Williams
        • Carwriaeth | Beca Rees Jones
        • Nosi | Lleucu Bebb
        • Claf ym Mharis | Marged Elin Roberts
      • Rhyddiaith | 2020 >
        • Adolygiad: 'Byw yn fy Nghroen' | Manon Elin James
        • Dyfrig Roberts: ffug fywgraffiad | Sioned Bowen
        • Ystafell 63 | Manon Elin James
        • Cau | Twm Ebbsworth
    • Y CYLCHGRAWN | 2019 >
      • Sgyrsiau | 2019 >
        • Megan Elenid Lewis | Alaw Mair Jones
        • Leila Evans | Nia Ceris Lloyd
        • Siôn Jenkins | Elen Haf Roach
      • Cerddi | 2019 >
        • Ffiniau | Twm Ebbsworth
        • Dad-ddofi | Megan Elenid Lewis
        • Sara Jacob | Sioned Mair Bowen
        • Ton | Lisa Hughes
        • Ton | Alun Williams
        • Boddi | Cadi Dafydd
      • Rhyddiaith | 2019 >
        • Y Cwm | Sioned Mair Bowen
        • Sut i … | Gruffydd Rhys Davies
        • Y Fedal Gelf | Manon Wyn
        • Copr | Cadi Dafydd
        • Trysor | Twm Ebbsworth
    • Y CYLCHGRAWN | 2018 >
      • Sgyrsiau | 2018 >
        • Cadi Dafydd | Alun Jones Williams
        • Iestyn Tyne | Jac Lloyd Jones
        • Aneirin Karadog | Carys Jones
      • Cerddi | 2018 >
        • Long lost sister iaith | Rebecca Snell
        • Limrigau | Alun Jones Williams
        • Traddodiad | Iestyn Tyne
        • I Sioned, Anna a Ianto | Iestyn Tyne
        • Triban beddargraff | Alun Jones Williams
        • Lleisiau Cu Cwm Celyn | Jac Lloyd Jones
        • Chwilia | Iestyn Tyne
      • Rhyddiaith | 2018 >
        • 'The Power' | Awen Llŷr Evans
        • Llên meicro | Miriam Elin Jones
        • Ogof Arthur | Anna Wyn Jones
        • Tri llun y Fedal Gelf | Non Medi Jones
        • Nid Orennau yw'r Unig Ffrwyth | Nia Wyn Jones
        • Sut i ddechrau band | Gruffydd Davies
        • Sut des i i sgwennu hyn yn Gymraeg | Rebecca Snell
    • Y CYLCHGRAWN | 2017 >
      • Sgyrsiau | 2017 >
        • Ceri Wyn Jones | Ela Wyn James
        • Elinor Wyn Reynolds | Carys James
        • Siôn Pennar | Cadi Grug Lake
        • Hefin Robinson | Martha Grug Ifan
        • Caryl Lewis | Ianto Jones
        • Gary Pritchard | Manon Wyn Rowlands
      • Cerddi | 2017 >
        • Yr Arwr | Carwyn Eckley
        • Saith merch | Aled Evans
        • Technoleg | Carwyn Eckley
        • Ffiniau | Lois Llywelyn
        • Rŵan | Marged Gwenllian
        • Siomi Ffrind | Carwyn Eckley
        • Sylfeini | Marged Gwenllian
        • Geiriau ar Gerrig | Iestyn Tyne
        • Gymerwch chi Sigarét? | Mared Llywelyn
        • Coelcerth | Marged Tudur
        • Colli Ffydd | Mirain Ifan
        • ystamp.cymru | Eurig Salisbury
      • Rhyddiaith | 2017 >
        • Enwogrwydd | Marged Gwenllian
        • Ar gyfer heddiw'r bore | Iestyn Tyne
        • Ar lannau'r Fenai | Elan Lois
        • Normal a gwahanol | Arwel Rocet Jones
        • Luned a Dafi | Naomi Seren Nicholas
        • Natur | Lois Llywelyn
    • Y CYLCHGRAWN | 2016 >
      • Sgyrsiau | 2016 >
        • Gruffudd Antur | Lowri Dascalu
        • Siân Rees | Anest Haf Jones
        • Elis Dafydd | Iestyn Tyne
        • Anna Wyn Jones | Lois Evans
        • Gwennan Mair Jones | Anna Wyn Jones
        • Sonia Edwards | Elan Lois
      • Cerddi | 2016 >
        • Heb | Marged Gwenllian
        • Ffoadur | Iestyn Tyne
        • Y Dyn a'i Gwrw | Rhodri Siôn
        • C.Ff.I. Cymru | Endaf Griffiths
        • I Fardd Eiddigus | Eurig Salisbury
        • UMCA | Endaf Griffiths
        • Y Gynghanedd | Gruffudd Antur
        • Pam? | Marged Gwenllian
        • Croesi Traeth | Iestyn Tyne
        • Yr Hen Goleg | Rhodri Siôn
        • Cymro? | Sulwen Richards
        • T. Llew Jones | Endaf Griffiths
        • Ar Gastell Caernarfon | Rhodri Siôn
        • Y Telynor ar y Stryd | Rhodri Siôn
        • Yr Hen a'r Newydd | Iestyn Tyne
        • Sul y Cofio | Sulwen Richards
        • Cynefin | Carwyn Eckley
      • Rhyddiaith | 2016 >
        • Palu Tyllau | Miriam Elin Jones
        • Y Fedal Gelf | Iestyn Tyne
        • Lliw | Mared Elin Jones
        • Cefais Flodau Heddiw | Lliwen Glwys
        • Crydd Bow Street | Mared Elin Jones
        • Adolygiad: 'Y Bwthyn' | Anest Haf Jones